ارزیابی عملکرد و برخی خصوصیات زراعی برنج در پاسخ به تلقیح با قارچ میکوریز و باکتری های محرک رشد pgpr در مقادیر مختلف کود نیتروژنه

به منظور بررسی تأثیر کود نیتروژنه و قارچ میکوریز آربسکولار glomus intraradices ، ازتوباکتر و آزوسپریلیوم بر عملکرد و اجزاء عملکرد برنج رقم هاشمی، آزمایش در شهرستان سیاهکل استان گیلان، در سال 1392 به اجرا درآمد. به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، فاکتور های مورد بررسی شامل مقادیر مختلف کود نیتروژنه در چهار سطح (صفر، 60، 90، 120 کیلوگرم در هکتار) از منبع اوره به ترتیب به صورت n1، n2، n3، n4 و تلقیح بذر با کود های بیولوژیک در چهار سطح (عدم تلقیح، قارچ میکوریزا، ازتوباکتر و آزوسپریلیوم، تلقیح بذر با میکوریزا، ازتوباکتر و آزوسپریلیوم) بودند. نتایج نشان داد که مقادیر مختلف کود نیتروژنه و کود های بیولوژیک تأثیر معنی داری بر سهم فرآیند انتقال مجدد از کل بوته در عملکرد دانه داشت. بیشترین میزان سهم فرآیند انتقال مجدد از کل بوته (73/43 درصد) در سطح اول کود نیتروژنه در حالت عدم تلقیح بذر با کود های بیولوژیک و کمترین آن (23/11 درصد) در بالاترین سطح از کود نیتروژنه در تلقیح با میکوریزا، ازتوباکتر و آزوسپریلیوم برآورد گردید. تمامی پارامتر های پر شدن دانه به طور معنی داری تحت تأثیر مقادیر مختلف کود نیتروژنه و سطوح مختلف کود های بیولوژیک قرار گرفتند. حداکثر وزن دانه و طول دوره موثر پر شدن دانه در کاربرد 90 کیلوگرم کود نبتروژنه در هکتار در کاربرد میکوریز با ازتوباکتر و آزوسپریلیوم به دست آمد. مقایسه میانگین ها نشان داد که با افزایش مقادیر کود نیتروژنه تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته و طول سنبله افزایش یافت. روند مشابهی نیز در تلقیح بذر با میکوریز، ازتوباکتر و آزوسپریلیوم به دست آمد. بررسی روند تجمع ماده خشک کل در تمامی ترکیب های تیماری نشان داد که تا 50 روز پس از کاشت با سرعت کم و سپس تا 90 روز با سرعت زیادی افزایش یافت. سپس به واسطه ی افزایش پیری برگ ها، سایه اندازی و رقابت برای نور و دیگر منابع کاهش یافت. به نظر می رسد به منظور افزایش عملکرد، سرعت و دوره موثر پر شدن دانه باید 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در تلقیح بذر برنج با میکوریز، ازتوباکتر و آزوسپریلیوم به کار برده شود.